แก่นตะวัน เป็นพืชทีเ่ป็นพรีไบโอติก (prebiotics) เป็นอาหารที่มีสารเส้นใยสูง ประกอบด้วย อินนูลิน (lnulin) และฟรุคโตโอลิโกแซคคาร์ไรด์(FOS) ดังนั้นแก่นตะวันจึงมีประโยชน์ดังนี้

- ล้างพิษลำไส้ใหญ่และควบคุมการทำงานของลำไส้ใหญ่ให้เป็นปกติ

- FOS ทำให้เกิดกรดไขมันโครงสร้างสั้น ซึ่งให้ผลในการป้องกันท้องผูก/ท้องเสีย ป้องกันมะเร็งลำไส้ใหญ่และป้องกันกระดูกผุ

- มีบทบาทต่อภูมิต้านทานและป้องกันการติดเชื้อซัลโมเนลล่าและอีโคไล

- ป้องกันพิษของโลหะหนักเช่น ตะกั่วซึ่งจะมีผลต่อระบบประสาท

- กระตุ้นการดูดซึมแร่ธาตุหลายชนิดโดยเฉพาะแคลเซียมและธาตุเหล็กเพิ่มขึ้นทำให้กระดูกแข็งแรง และสามารถฟื้นคืนสภาพจากกระดูกที่ผุกลับคืนมา

- ช่วยป้องกันอาการภูมิแพ้และการแพ้อาหารโดยเฉพาะในเด็ก

- ช่วยลดความดันโลหิต

“แก่นตะวัน” พันธุ์พืชต่างประเทศแต่เหมาะกับเมืองไทยปลูกง่าย เหมือนมันสำปะหลัง มีตลาดรองรับใช้ได้ทั้งบริโภคสกัดเป็นเอทานอลและเป็นแหล่งท่องเที่ยว รศ.ดร.สนั่น จอกลอย หัวหน้าทีมงานวิจัยของคณะเกษตรศาสตร์มหาวิทยาลัยขอนแก่น ผู้นำสายพันธุ์แก่นตะวัน มาปลูกทดลองในประเทศไทย กล่าวว่า แก่นตะวันหรือ Jerusalem artichoke มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Helianthus tuberosus เป็นพืชที่ใกล้ชิดกับทานตะวัน มีดอกคล้ายทานตะวันและบัวตอง แต่มีขนาดเล็กกว่า มีหัวใต้ดินคล้ายมันฝรั่ง เพื่อเก็บสะสมอาหาร ซึ่งเป็นน้ำตาล Inulin ประกอบด้วยน้ำตาล fructose ต่อกันเป็นโมเลกุลยาว 

พืชนี้มีถิ่นกำเนิดในเขตหนาว ของประเทศสหรัฐอเมริกา แต่สามารถปลูก และปรับตัวได้ดี ในสภาพเพาะปลูกของประเทศไทย การใช้ประโยชน์โดยใช้หัวเป็นอาหารคน และอาหารสัตว์ รวมทั้งการใช้ในอุตสาหกรรมการผลิตแอลกอฮอล์  จากรายงานการวิจัยของต่างประเทศ พบว่า การบริโภค แก่นตะวันจะไม่ถูกย่อยในกระเพาะ เป็นสารเยื่อใยอาหารที่ให้แคลลอรี่ต่ำ ช่วยลดความอ้วน ไม่เพิ่มปริมาณน้ำตาลในเลือด จึงไม่เป็นปัญหากับผู้เป็นโรคเบาหวานช่วยลด Cholesterol Triglyceride และ LDL ในร่ายกายจึงลดความเสี่ยงจากการเป็นโรคหัวใจและหลอดเลือด นอกจากนี้ยังพบว่าเป็นประโยชน์ต่อแบคทีเรียที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกายเช่น Bifidobacteria และ Lactobacilli แต่ลดกิจกรรมของแบคทีเรีย ก่อโรค เช่น Coliforms และ E. Coli จึงเป็นที่ยอมรับกันว่าแก่นตะวันเป็น Prebiotic  ทำให้ภูมิคุ้มกันร่างกายดีขึ้น

แก่นตะวัน คลื่นลูกใหม่ของอาหารเพื่อสุขภาพ

           เชื่อว่าหลาย ๆ คนที่กำลังลดน้ำหนักอยู่หรืออยากลดน้ำหนักคงจะแสวงหาวิธีการดูแลตัวเองไม่ให้มีปัญหาในเรื่องของความอ้วน ทั้งดูแลเรื่องการออกกำลังกายเพื่อลดน้ำหนักอย่างมีประสิทธิภาพ วิธีการควบคุมอาหาร และเมนูอาหารที่ผมเห็นว่าเหมาะแก่คนลดความอ้วนเอามาก ๆ เลยคือ เมนูอาหารที่ทำจากแก่นตะวัน เมนูที่ทำจาก แก่นตะวันมีมากมากหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็น ยำแก่นตะวันกุ้งสด ไข่ตุ๋นแก่นตะวัน แกงเผ็ดแก่นตะวัน สลัดแก่นตะวัน ผัดแก่นตะวัน หรือแม้แต่จะนำมากินเปล่าๆ เป็นของขบเคี้ยวก็ยังได้ ที่สำคัญคือ กินแล้วไม่อ้วนอีกต่างหาก

         มีรายงานการวิจัยของนักวิทยาศาสตร์หลายกลุ่มที่ออกมายืนยันในเรื่องนี้ รายงานในปี 2005 ว่า คนที่กิน อินนูลิน เป็นประจำ ในลำไส้ใหญ่จะมีจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์เพิ่มมากขึ้น ในขณะที่มีแบคทีเรียที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพน้อยลง นอกจากนี้สารเส้นใยที่มีมากในแก่นตะวันก็ยังมีส่วนช่วยในการดูดซับไขมันในทางเดินอาหารไม่ให้ถูกดูดซึมเข้าไปในระบบเลือดของเรา จึงมีรายงานของคอเซ อีกเช่นกันที่รายงานในปี 2000 ว่า คนที่มีระดับคอเลสเตอรอล และไตรกรีเซอไรด์สูง หากบริโภคอินนูลินเป็นประจำ จะทำให้ระดับของไขมันในเลือดลดลงได้ ในอุตสาหกรรมเลี้ยงสัตว์หลายชนิด ก็ค้นพบอีกว่า ถ้าให้สัตว์เลี้ยงอย่างเช่น สุกรในฟาร์ม ซึ่งขึ้นชื่อเรื่องอุจจาระมีกลิ่นเหม็นรุนแรงกินอาหารที่ผสมอินนูลินไปได้ สักพักจะพบว่า กลิ่นอุจจาระเหล่านั้นจะเบาบางลง  ในคนที่มีปัญหาเรื่องกลิ่นปาก กลิ่นตัว กลิ่นอุจจาระหรือผายลมรุนแรง ได้กินอินนูลินเป็นประจำพบว่า สามารถแก้ปัญหาดังกล่าวได้เป็นที่น่าพอใจ  

        สำหรับคนที่มีปัญหาเรื่องความเสี่ยงต่อโรคเบาหวาน แต่ยังติดที่จะกินแป้งและน้ำตาล ข่าวดีก็คือ ในปี 1983 รายงานผลงานวิจัยออกมาว่า คนที่กินอินนูลินเป็นประจำ จะมีโอกาสเป็นโรคเบาหวานน้อยกว่าคนที่กินน้ำตาลสูงถึง 40% จึงอาจนับได้ว่า อินนูลินในแก่นตะวันมีบทบาทในการป้องกันเบาหวานได้ด้วย

     ในขณะนี้ ได้มีหลายองค์กรที่นำเอาแก่นตะวันมาปลูกในประเทศไทย จึงทำให้แก่นตะวันหาได้ง่ายขึ้นมาก ส่วนใหญ่ที่นำมาขายจะปอกเปลือกมาให้เสร็จ หน้าตาของมันจะคล้ายๆ แง่งขิง กัดชิมดูจะมีรสหวานนิดๆ กรอบๆ มันๆ คล้ายแห้ว หากทำให้สุกจะหวานมากขึ้นและหอมน่ากิน